Prof. Dr hab. Jarosław Górniak harcmistrz
Prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
Pożegnanie prof. dra hab. Józefa Lipca
Profesor Józef Lipiec to postać wielowymiarowa: wybitny filozof, etyk, intelektualista z osiągnięciami na wielu innych polach, w tym w dziedzinie sportu i rozwoju idei olimpizmu, autor nie tylko licznych książek i akademickich artykułów, lecz także wielu prac popularnych, felietonów sportowych, harcerskich gawęd, harcmistrz oraz działacz i kibic piłki nożnej.
Od czasu studiów był związany z Uniwersytetem Jagiellońskim. Tu w latach 1959-1964 studiował filozofię pod kierunkiem Romana Ingardena, Izydory Dąmbskiej oraz Jana Leszczyńskiego.
W 1968 roku ukończył socjologię na UJ (studiując pod opieką profesorów Pawła Rybickiego, Aleksandra Gelli i Władysława Kwaśniewicza). W 1970 roku doktoryzował się na Uniwersytecie Jagiellońskim, w roku 1978 na tymże uniwersytecie uzyskał habilitację, a tytuł profesora otrzymał w roku 1984.
Po pierwszych latach kariery akademickiej spędzonych w AGH, od 1987 r. aż do przejścia na emeryturę, był profesorem w Instytucie Filozofii UJ, przez dwie kadencje kierował Radą Naukową Instytutu Filozofii, a także pełnił funkcję członka Senatu UJ, przewodniczącego uniwersyteckiej Komisji Etyki (jest autorem Akademickiego Kodeksu Wartości); przez wiele lat był cenionym egzaminatorem z filozofii dbającym o fundamenty wiedzy filozoficznej wśród doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prowadził wykłady z ontologii, filozofii społecznej, aksjologii, filozofii człowieka i etyki. Wypromował licznych magistrów i doktorów; przez wiele lat prowadził seminarium filozoficzne „Na przełomie”.
Działalność dydaktyczną prowadził też w innych uczelniach, m.in. w WSP w Rzeszowie, której rektorem był w latach 1980-1986, a także AWF w Krakowie czy Krakowskiej Akademii im. Frycza Modrzewskiego.
Był wieloletnim członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych PAN. W latach 1986-90 kierował Radą Nauki i Techniki Makroregionu Południowo-Wschodniego PAN.
Sporządził blisko 150 recenzji doktoratów, habilitacji oraz wniosków profesorskich (nie licząc wielu opinii wydawniczych). Był członkiem rad wydawniczych wielu periodyków naukowych, komitetów konferencyjnych i wydawnictw zbiorowych.
Józef Lipiec jest autorem licznych książek, artykułów naukowych oraz publicystycznych, w których podejmował problematykę ontologii, aksjologii, filozofii społecznej, etyki, estetyki oraz filozofii sportu. Do jego prac należą m.in. „Podstawy ontologii społeczeństwa” (1972), „Polityka i filozofia” (1977), „Ontologia świata realnego” (1979), „Czas przesilenia” (1988), „W przestrzeni wartości” (1992), „Wolność i podmiotowość człowieka” (1997), „Kalokagatia” (1988), „Filozofia olimpizmu” (1999), „Koło etyczne” (2006), „Powrót do estetyki” (2006), „Fenomenologia wędrówki” (2009), „Etiudy ontologiczne (2013), „Filozofia miłości” (2016), „Homo olimpicus (2017)”, „Władza. Źródła, cele, żądze” (2019), „Drogi życia. Studia z filozofii człowieka” (2020), „My-ludzie: studia z filozofii społecznej” (2022). Książki z filozofii sportu to: „Kalokagatia” (1998), „Filozofia olimpizmu” (1999), „Pożegnanie z Olimpią” (2007), „Fenomenologia wędrówki” (2009), „Sympozjon Olimpijski” 2014) oraz „Homo Olimpicus” (2017).
Pod jego redakcją naukową ukazało się też wiele książek zbiorowych zarówno z obszaru filozofii, jak dotyczących idei olimpizmu.
Ja szczególną sympatią darzę jego bardzo osobistą, niewielką książkę zatytułowaną „Harcerski szlak” opublikowaną w 2022 r., którą przyniósł mi – jak zawsze z własnoręcznie wypisaną, lapidarną, lecz wymowną dedykacją: „Harcmistrzowi Jarosławowi hm. Józek L.”. Długo wtedy rozmawialiśmy o harcerstwie, o jego wspomnieniach i ciągłym zaangażowaniu w ten piękny ruch wychowawczy. Wracaliśmy do tej tematyki także przy okazji innych spotkań. Warto przy tym przypomnieć, że zaniedbaną niegdyś próbę harcmistrzowską Józef Lipiec wznowił i pomyślnie dokończył wiele lat po zakończeniu kursu harcmistrzowskiego i po wychowaniu wielu harcerskich instruktorów, a mianowanie odebrał podczas zlotowej gali z okazji 90-lecia ZHP. Jak sam napisał w swoich wspomnieniach: „Niemal 20 lat po otrzymaniu w Belwederze tytułu profesorskiego mogłem nareszcie cieszyć się czerwoną lilijką na rękawie i czerwoną podkładką pod harcerskim krzyżem. Mój muzealny mundur instruktorski zaczął wyglądać jak nowy”.
Prof. Józef Lipiec był też aktywny na innych polach. Szczególnie ważnym obszarem jego aktywności społecznej i intelektualnej był sport, a zwłaszcza ruch olimpijski.
Był członkiem-założycielem Polskiej Akademii Olimpijskiej, a od 2000 – jej przewodniczącym. Był też inicjatorem i wieloletnim prezesem Małopolskiej Rady Olimpijskiej oraz członkiem Rady ds. Sportu przy prezydencie miasta Krakowa. W latach 90-tych był członkiem Rady ds. Sportu i Turystyki przy Prezydencie RP.
Był publicystą w znanych czasopismach, takich jak: "Życie Literackie", "Student", "Przekrój", "Tempo" oraz "Zdanie", którego był pierwszym redaktorem naczelnym.
Przewodniczył kapitule Nagrody im. Henryka Jordana, był członkiem kapituł Kalos Kagathos, Ecce Homo, Małopolskiego Człowieka Roku, Nagród Miasta Krakowa i Wawrzynu Olimpijskiego. W 2010 roku otrzymał odznakę Honoris Gratia za zasługi dla Krakowa.
Profesor Józef Lipiec otrzymał tytuły doktora honoris causa Akademii Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie (2014) oraz Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Piłsudskiego w Warszawie (2017). Odznaczony Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim OOP, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, złotym medalem „Za długoletnią służbę”, Złotą Odznaką ZHP (jako harcmistrz i działacz SPH), Złotym Medalem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego im. P. de Coubertina, Medalem Fair Play oraz trzykrotnie Wawrzynem Olimpijskim. Był honorowym obywatelem Drummondville w Kanadzie.
W mojej pamięci pozostanie na zawsze uśmiechnięty, serdeczny, nieodmiennie wyrozumiały, ciągle szukający pozytywnych stron u wszystkich i we wszystkim, a przy tym rozumny i zaangażowany. Pamiętam go z posiedzeń Rady Wydziału Filozoficznego, w trakcie których łagodził spory i z kolokwiów habilitacyjnych, w trakcie których zawsze był adwokatem zestresowanych habilitantów. To był człowiek mądry, dobry i duchowo piękny. Będzie mi brakowało naszych rozmów przy kawie, na którą lubił wpadać do mnie do dziekanatu, a następnie do rektoratu, także w przeddzień świąt czy w Sylwestra, bo wtedy mieliśmy dla siebie więcej czasu. Pozostaną jego książki z autorskim podpisem i wspomnienia naszych spotkań i rozmów.
Dziś żegnam profesora Józefa Lipca w imieniu władz i społeczności akademickiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, kłaniam się i składam wyrazy współczucia Najbliższym, ale żegnam też kogoś mi osobiście bliskiego, z kim dane mi było się zaprzyjaźnić i z kim łączyła mnie głęboka nić porozumienia. Czuwaj Józefie, drogi profesorze i harcmistrzu!