„Tylko życie poświęcone innym warte jest przeżycia”
Albert Einstein
W sobotnie przedpołudnie 11 czerwca 2022 roku o godz. 11:00 w Centrum Wystawowo-Konferencyjnym przy Kopcu Kościuszki, urządzonym w najstarszym i największym forcie Twierdzy Kraków, spotkali się członkowie Stowarzyszenia Przyjaciół Harcerstwa w Krakowie, przyjaciele i wychowankowie phm. prof. dr. hab. Mieczysława M. Rokosza i hm. mgr. inż. Marka E. Pieniążka, którzy swoje 80 urodziny obchodzili w doskonałej formie i zdrowiu.
Od lewej: phm. M. Rokosz, hm. M. Pieniążek, hm. W. Cieślewicz, hm. Danuta Noszka-Leśniewska, hm. A. Gaczorek
Dla wszystkich uczestników spotkania organizatorzy przygotowali miłą niespodziankę, a były to śpiewniczki z ulubionymi piosenkami Jubilatów i okolicznościowa plakietka. Czas oczekiwania uprzyjemniały rozmowy z dawno niewidzianymi znajomymi oraz możliwość zwiedzenia czasowej wystawy historycznej pn.: „Komitet Kopca Kościuszki 1820 – 2020”i.
Spotkanie rozpoczęło odśpiewanie hymnu Związku Harcerstwa Polskiego, po czym prezes SPH Druhna Danuta Noszka-Leśniewska powitała Wiceprezydenta Miasta Krakowa Bogusława Kośmidra – niezawodnego przyjaciela harcerstwa i członka SPH; hm. Wincentego Cieślewicza – uczestnika Akcji Jubilat 2019, byłych komendantów i instruktorów hufców krakowskich, członków Komisji Historycznej Chorągwi Krakowskiej ZHP, członków SPH z przedstawicielami Zarządu i Komisji Rewizyjnej. Szczególne słowa powitania skierowała do Jubilatów w osobach: phm. prof. dr. hab. Mieczysława M. Rokosza i hm. mgr. inż. Marka E. Pieniążka oraz towarzyszących im członków rodziny.
Zgodnie z tradycją i programem Akcji „Jubilat” wręczono odznaczenia i wyróżnienia. Tym razem Medale Stulecia Odzyskanej Niepodległości za wybitne zasługi dla Niepodległej i działalność społeczną, nadane przez Prezydenta RP, Andrzeja Dudę odebrali hm. Barbara Kucharska i hm. Jacek Kucharski. Natomiast świętujący w tym roku swoje 80-te urodziny Druhowie Mieczysław Rokosz i Marek Pieniążek otrzymali okolicznościowe dyplomy gratulacyjne SPH i podziękowania za wieloletnią działalność na rzecz krakowskiego harcerstwa. Do dalszych życzeń i gratulacji dołączył się również dh. Bogusław Kośmider i pozostali goście.
Serdeczne gratulacje i życzenia złożyła Jubilatom hm. D. Noszka-Leśniewska (od lewej):
phm. M. Rokosz, hm. M. Pieniążek
Druhna Prezes przekazała również serdeczne pozdrowienia od osób, którym stan zdrowia lub zdarzenia losowe uniemożliwiły udział w spotkaniu. Gratulacje Jubilatom przekazali m.in. Druhny i Druhowie: Juliusz Langner, Maria i Tadeusz Trzmielowie, Andrzej Ziębliński, Andrzej Kurz, Bogdan Dudkowski, Piotr Świeży, Marek Valenta, Aleksandra Grodecka, Romana Karaszkiewicz, Małgorzata Pobóg-Malinowska, Maria Raczyńska.
Harcerskie okrzyki oraz piosenka „Harcerski Krzyż” zastąpiły brawa i owacje dla wyróżnionych. Przy następnej, dobrze wszystkim znanej, piosence „Płonie ognisko i szumią knieje” Jubilaci zapalili świece symbolizujące ognisko.
Wzbogacone multimedialnie spotkanie składało się z dwóch części. W pierwszej pt.: „W cieniu Kopca Kościuszki …” poznaliśmy działalność i dokonania phm. Mieczysława Rokosza, który wychował się w rodzinie mocno związanej z początkami harcerstwa na ziemiach polskich. Był zuchem w gromadzie zuchowej prowadzonej przez swoją starszą siostrę Joannę. W okresie nauki w szkole średniej, w roku 1956, wstąpił do 41 KDH-y im. Józefa Bema. Był drużynowym 1 MDH im. Księcia Józefa Poniatowskiego (Żółta Jedynka) przy LO im. Stanisława Konarskiego w Oświęcimiu, członkiem komendy hufca. W tym okresie zdobył kolejne stopnie harcerskie i pierwszy stopień instruktorski przewodnika. W latach 1957-1961 uczestniczył w HALMS, oraz obozach harcerskich w Bieszczadach.
Phm. M. Rokosz – „Biały Kruk”
Po ukończeniu studiów historycznych na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego praca zawodowa stała się jego życiową pasją, a działalność naukowa przyćmiła pracę harcerską. Mimo wielu obowiązków nigdy nie zapomniał o harcerstwie. Jako prezes Komitetu Kopca Kościuszki udostępnia na imprezy harcerskie pomieszczenia Kopca, m.in. na wystawy o tematyce harcerskiej, spotkania kręgów instruktorów-seniorów, drużyn harcerskich i młodzieży-uczniów szkół im. Tadeusza Kościuszki – patrona Krakowskiej Chorągwi ZHP. Jako członek Komisji Historycznej Chorągwi Krakowskiej uczestniczy we wszystkich jej przedsięwzięciach: konferencjach naukowych, wystawach, spotkaniach starszyzny i seniorów, konsultuje projekty naukowe Komisji i jest członkiem jury chorągwianych konkursów wiedzy o patronie Chorągwi.
Za swoją wieloletnią działalność zawodową i publiczną wyróżniony został wieloma polskimi i zagranicznymi odznaczeniami. Są to między innymi: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Order Świętego Sebastiana (XVI-wieczne odznaczenie, jeden z najwyższych orderów, portugalskiej Rodziny Królewskiej), Dyplom i Medal Libertas Et Patria (USA).
Z zainteresowaniem uczestnicy spotkania wysłuchali hm. Tadeusza Perzanowskiego, który przybliżył kulisy odbycia przez Druha Mieczysława w roku 2018 próby podharcmistrzowskiej i zdobycia stopnia podharcmistrza. Wielu z obecnych dowiedziało się również, że od początku lat 90. XX wieku Druh Mieczysław należy do wąskiego grona dzwonników Zygmuntaii.
Mimo zaawansowanego wieku nadal bardzo ważną częścią Jego życia są górskie wyprawy. Prowadzi aktywną działalność publicystyczno-redakcyjną i skuteczną społeczną, jako prezes Komitetu Kopca Kościuszkiiii. W 2020 roku wydał książkę „Na graniach i w dolinach” i został nominowany do Nagrody Literackiej Zakopanego.
Kończąc pierwszą część spotkania hm. Andrzej Gaczorek zaznaczył, że w swojej pamięci Druh Profesor zachował wspomnienia wielu ważnych chwil i spotkań, a ilekroć opowiada o nich, robi to z wielkim pietyzmem. Tym razem jednak jubilat, wyraźnie wzruszony, nie mówił zbyt wiele, a zaprezentowano jedynie fragmenty Jego bogatej biografii…
List phm. Mieczysława Rokosza skierowany do Członków Zarządu Stowarzyszenia Przyjaciół Harcerstwa w Krakowie
Słowa piosenki „My w blasku ognia”, Hymnu Szczepu „Harnasie”, dały początek wspomnieniom hm. Marka Pieniążka, założyciela szczepu i jego długoletniego komendanta.
W multimedialnej prezentacji znalazły się liczne oryginalne dokumenty, historyczne zdjęcia, osobiste pamiątki dokumentujące ważne wydarzenia w życiu Jubilata, który swoją harcerską drogę rozpoczął w 1957 roku w Tarnowie. To tutaj, jeszcze jako uczeń Liceum Ogólnokształcącego nr I, wystąpił do II Tarnowskiej Drużyny Harcerzy im. por. Szymona Mohorta prowadzonej przez pwd. Aleksandra Sterniczuka HO. 24 lipca 1957 r. złożył Przyrzeczenie Harcerskie na ręce phm. Sypniewskiego. Tutaj też 14 X 1958 r. został p.o. drużynowego III Tarnowskiej Drużyny Harcerzy im. gen. Józefa Bema przy Państwowym Domu Dziecka. Będąc harcerzem II TDH wziął udział w pięciu obozach stałych, dwóch zimowiskach, ukończył kurs drużynowych.
Nawiązując do tarnowskiego okresu swojej działalności Jubilat i przypomniał postacie hm. Franciszka Witkowskiego, hm. Mikruta, phm. Sypniewskiego, pwd. Aleksandra Sterniczuka z Komendy Hufca Harcerskiego Tarnów-Miasto u których uczył się harcerskiej szkoły życia.
Po zmianie miejsca zamieszkania w 1960 roku Druh Marek przeniósł się do 24 KDH-rzy w Hufcu Kraków Kleparz-Łobzów, gdzie objął funkcję przybocznego, a 1 maja 1961 r. został jej drużynowym. Znaczący wpływ na decyzję o wstąpieniu do 24 KDH-rzy miała rozmowa z hm. Bogusławem Molendą, ówczesnym Hufcowym Hufca Kraków Kleparz-Łobzów. 28 IX 1965 r. założył szczep „Harnasie” im. Jana Kasprowicza (na bazie 24 KDH-rzy i 24 KDZ) – jeden z bardziej znanych szczepów harcerskich w Chorągwi Krakowskiej.
Hm. M. Pieniążek „Chytry Kruk”
Trzydzieści lat, które hm. Marek Pieniążek spędził w Hufcach Kraków Kleparz-Łobzów i Kraków-Krowodrza, stanowią znaczącą część jego życia. Umiejętnie łączył odpowiedzialne obowiązki zawodowe (42 lata pracy zawodowej na stanowiskach samodzielnych i kierowniczych) z działalnością instruktorską i życiem rodzinnym. Jego żona hm. Iwona zd. Zawadzka i syn pwd. Tomasz byli także instruktorami szczepu „Harnasie”.
W hierarchii harcerskiej od 1965 roku pozostaje w stopniu harcmistrza (hm. PL 22 VII 1977 r.). Długoletnia i owocna praca społeczno–wychowawcza Druha Marka doceniona została przez władze państwowe, organizacyjne i samorządowe, co potwierdzają przyznane Mu odznaczenia w tym najważniejsze – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polskiiv.
Łza kręciła się w niejednym oku, gdy multimedialna prezentacja przywołała wspomnienia sprzed lat m.in. wręczenie proporca szczepu (Szczawa 11 VIII 1968 r.), uroczystości wręczenia sztandaru Hufca Kraków-Krowodrza (Błonia 5 V 1974 r.), sztandaru szczepu (dziedziniec Barbakanu 17 V 1975 r.), akcje jubileuszowe 24 KDH-rzy i szczepu „Harnasie”. Wraz ze swoim środowiskiem harcerskim Druh Marek uczestniczył w obozach i zimowiskach jako komendant i kwatermistrz, towarzyszył mu też na biwakach, wędrówkach, wycieczkach i rajdach (Redyk Stermakówv). Spędził setki dni pod namiotami na harcerskich obozach i na zimowiskach w ukochanych górach i nad morzem, w kraju i poza jego granicami m.in. Akcja Bieszczady organizowana przez chorągwie Krakowską i Rzeszowską (lata 1961 i 1970), Spisz i Orawa organizowana przez Chorągiew Krakowską (1962-1966), Operacja 1001-Frombork (1971).
Jak wspominał hm. Tadeusz „Dudek” Zajączkowski niekwestionowanym autorytetem harcerskim Szefa (tak nazywali i nazywają Druha Marka jego wychowankowie) był Aleksander Kamiński. Z racji swojego stylu życia i działania Druh Marek poznał wielu interesujących ludzi, którzy mieli wpływ na jego życie i działalność w harcerstwie m.in. byli to: Maria Kasprowiczowa, żona patrona szczepu „Harnasie”, hm. Bogusław Molenda, hm. Stanisław Porębski, hm. Bogusław Rybski, prof. Wiesław Chrzanowski.
Goście z uwagą śledzili wspomnienia Jubilatów
Jubilaci nie kryli wzruszenia, gdy dzielili się swoimi historiami i wspomnieniami, jak też opowiadali o swoich aktualnych zainteresowaniach i życiu codziennym. Obaj Druhowie są członkami Komisji Historycznej ZHP Chorągwi Krakowskiej, zostali przyjęci do elitarnego Instruktorskiego Kręgu Puszczańskiego „Czarnego Dębu” – „Gromada Kuków” i noszą puszczańskie miana: Marek Pieniążek – „Chytry Kruk” i Mieczysław Rokosz – „Biały Kruk”.
Osobistym akcentem gawędy Druha Marka były piosenki: „Amazing Grace” i „Upływa szybko życie”, które zadedykował Tym, którzy odeszli na wieczną wartę: „Rodzicom, którzy nas zawsze wspierali, Wodzom, którzy byli naszymi przyjaciółmi, Druhnom i Druhom, którzy stali z nami w szeregu”
Tradycyjne grupowe zdjęcie Jubilatów i ich Gości
Członkowie Komisji Historycznej ZHP Chorągwi Krakowskiej
Sesja zdjęciowa z Jubilatami i Kopcem Kościuszki w tle, gromkie "Bravo, bravo, bravissimo" były zarazem zaproszeniem na tradycyjne słodkie co nieco. Bo ileż to razy najważniejsze rozmowy, niezapomniane chwile toczyły się właśnie przy pysznym posiłku.
W spotkaniu, które przebiegało w przyjacielskiej i spontanicznej atmosferze uczestniczyło około 80 osób. Nad jego organizacją, sprawnym przebiegiem czuwali gospodarze na czele z Panem Leszkiem Cierpiałowskim – dyrektorem biura Komitetu Kopca Kościuszki, członkowie Zarządu SPH: hm. Danuta Noszka-Leśniewska, hm. Wiesław Wójcik, hm. Tadeusz Kubas i hm. Andrzej Gaczorek. Dziękujemy hm. Marii Kowalczyk, hm. Jerzemu Najderowi za muzyczną oprawę i utrwalenie w obiektywie tych radosnych chwil oraz hm. Ryszardowi Jaworskiemu, phm. Arturowi Kruczkowi za życzliwą pomoc. Serdeczne słowa uznania i podziękowania kierujemy również do wszystkich uczestników XII Akcji „Jubilat”.
Mamy nadzieję, że tegoroczna edycja Akcji Jubilat pozostanie na długo w pamięci Jubilatów jak i gości.
Tekst: Andrzej Gaczorek
Foto: Jerzy Najder